بهداشت دوران بارداری
معمولا در دوران بارداری، برخی از عفونت های رایج مثل سرماخوردگی یا عفونت پوست باعث مشکلات جدی نمی شوند؛ اما عفونت های دیگر می توانند برای شما، کودک یا هر دو خطرناک باشند. برخی از عفونت ها ممکن است منجر به زایمان زودرس و به دنیا آمدن نوزاد با وزن کم شود.
بنابراین لازم است به طور منظم تحت نظر ماما و پزشک قرار داشته باشید و به بهداشت دوران بارداری اهمیت دهید. این امر باعث می شود با مشاهده اولین علائم غیر طبیعی اقدامات لازم برای حفظ سلامت مادر و جنین به عمل آید.
چرا رعایت بهداشت دوران بارداری اهمیت دارد؟
مادران نقش اساسی در سلامت و کیفیت زندگی فرزندانشان دارند. عده ای از خانم های باردار تمام تمرکز خود را روی کودک به دنیا نیامده شان می گذارند. درحالیکه سلامت جسمی و روانی مادر نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همانطور که میدانید، کودک درون شکم مادر، از او تغذیه می کند. به همین جهت، رسیدگی به رژیم غذایی وی بسیار حائز اهمیت است. درواقع خانم باردار باید برای دو نفر غذا بخورد؛ نه یک نفر!
علاوه بر آن، اگر چه طی 9 ماه حمل، مادران به استراحت نیاز دارند؛ اما اصلا نباید از ورزش دوران بارداری آنها غافل شد. داشتن فعالیت بدنی در این دوره نه تنها روند زایمان را تسهیل می کند؛ بلکه به قدرت بدنی مادر نیز برای حمل راحت تر کمک میکند. ورزش در روحیه آنها تاثیر مثبت خواهد داشت و در دوران پس از زایمان نیز موثر خواهد بود.
حضور مادر سالم در کنار فرزند تازه به دنیا آمده همه چیز را ساده تر می سازد. با رعایت نکات بهداشتی برای زنان باردار علاوه بر اینکه مادر دوران حاملگی خوب و خاطره انگیزی را پشت سر می گذارد، بلکه کودک نیز به خوبی رشد خواهد کرد.
مهم ترین نکات در خصوص بهداشت دوران بارداری
- ورزش
ورزش های سبک در دوران بارداری توصیه می شود. یوگای بارداری برای حفظ آرامش و جلوگیری از افسردگی پس از بارداری بسیار مناسب است. همچنین استخر بارداری و پیاده روی سبک هم پیشنهاد می شود. البته قبل از اقدام به ورزش حتما با مامای خود مشورت نمایید.
- کار
اگر بارداری طبیعی باشد و محیط کار و فعالیت بدنی در حین کار خطری برای مادر و جنین نداشته باشد، زن باردار می تواند به فعالیت خود ادامه دهد.
- فعالیت بدنی سنگین
بالارقتن از پله و نردبان و بلند کردن وزنه های سنگین، خم و راست شدن های مکرر، کار ایستاده بیش از 3 ساعت در بارداری مضر و منع شده است.
- استحمام
استحمام سبب باز شدن منافذ پوست و تسریع جریان خون شده، به سلامت و شادابی کمک می کند. در بارداری استحمام امری ضروری است؛ ولی باید از مصرف آب بسیار سرد و یا داغ پرهیز کرد.
- لباس های زن باردار
لباس زن باردار با توجه به فصل باید سبک، گشاد و راحت انتخاب شود . لباس زیر هم نخی باشد و در فواصل زمانی کم تعویض گردد تا از عفونت احتمالی جلوگیری شود. از بستن کمربند، بند جوراب و غیره خودداری شود؛ چون باعث رکود جریان خون می گردد و در نتیجه به بروز واریس کمک می کند.
استفاده از سینه بند راحت و به اندازه مناسب توصیه می شود چون در ماه های آخر سنگینی سینه ها باعث ناراحتی و سوزش و همچنین افتادگی می شود. همچنین زنان باردار بهتر است از کفش پاشنه کوتاه و راحت استفاده کنند تا از بروز کمردرد و گرفتگی عضلات ساق پا جلوگیری شود. رعایت این موارد به بهداشت دوران بارداری کمک می کند.
- مراقبت از پستان ها
در دو ماه آخر بارداری باید از نوک پستان ها مراقبت لازم به عمل آید و اگر نوک پستان کوچک یا فرورفته است آن را با روغن بادام چرب کرد و ماساژ داد. در صورت خروج شیر از پستان باید سینه را با آب گرم شستشو و خشک کرد.
- بهداشت دهان و دندان
داشتن تهوع در بارداری و برگشتن اسید معده به دهان و همچنین تغذیه کودک از مادر و کمبود کلسیم باعث پوسیدگی دندان در بارداری می شود. بنابراین لازم است قبل از اقدام به بارداری از سلامت دندان ها و لثه مطمئن شوید. در دوران بارداری هم باید پس از هربار مصرف غذا از مسواک استفاده کرد.
- داروها و مواد شیمیایی
در طی دوران بارداری خصوصا در سه ماهه اول بارداری مصرف هیچ دارویی مجاز نیست. در صورت ابتلا به بیماری، تنها از داروهای مجاز تحت نظر پزشک و با تجویز وی می توان استفاده کرد.
- مصرف مواد آرایشی و رنگ های شیمیایی
مصرف این گونه مواد ممکن است خطراتی را برای جنین داشته باشد از این رو بهتر است مادران باردار در مصرف این گونه مواد احتیاط کنند.
- عکس برداری
در دوران بارداری از هر نوع عکس برداری با اشعه ایکس باید خودداری کرد.
- مصرف دخانیات و مشروبات الکلی
مصرف اینگونه مواد باعث مرگ و میر و ناهنجاری در جنین می شود.
- تغذیه
تغذیه زن باردار علاوه بر سلامت خودش در سلامت جنین تاثیر به سزایی دارد. استفاده گروه غلات مانند نان سبوس دار، برنج، ماکارونی، جو، گندم، ذرت، حبوبات،گوشت، مغزیجات، شیر و فرآورده های آن، سبزیجات و میوه های تازه بسیار مهم است.
- روابط زناشویی
در یک حاملگی سالم، نزدیکی تا قبل از ماه آخر حاملگی ضرری ندارد. مشروط به اینکه راحتی زن رعایت شده و وضعیت قرار گرفتن بدن او طوری باشد که به شکم وی فشار وارد نشود.
خانم هایی که در حاملگی های قبلی خود سابقه سقط، خونریزی، پارگی کیسه آب و زایمان زودرس دارند، باید از نزدیکی در سه ماه اول و آخر خودداری کنند. رعایت بهداشت دوران بارداری در هنگام نزدیکی و حتی الامکان استفاده از کاندوم جهت جلوگیری از عفونت توصیه می شود.
- اجتناب از تماس با افراد بیمار
ابتلاء مادر باردار به برخی بیماری های عفونی مثل سرخچه و آبله مرغان عوارض متعددی در جنین ایجاد می کند. لذا زن باردار باید از تماس با این افراد دوری کند و در صورت تماس با ماما یا پزشک خود مشورت کند.
- اجتناب از تماس با بعضی حیوانات
به دلیل احتمال انتقال بیماری از آنها حیوانات به زن باردار بسیار مهم است.
- رعایت بهداشت فردی
رعایت بهداشت فردی مانند شستشوی مرتب دست ها، استحمام، استفاده از صابون های ساده و بدون عطر برای تمیز کردن قسمت های خصوصی بدن، دوری از ماندن در لباس های عرق کرده، کاهش تماس با بزاق و ادرار کودکان برای حفظ بهداشت دوران بارداری توصیه می شود.
- استراحت کافی
زن باردار لازم است در طول شبانه روز 8 تا 10 ساعت بخوابد. کم خوابی برای زنان باردار زیان آوراست. در ماه های آخر باید از خوابیدن روی شکم اجتناب شود. بهترین حالت خوابیدن به پهلوی چپ است چون در این حالت بازگشت خون از رحم و اندام تحتانی راحت تر انجام می شود.
